श्रावण २०२३ : हिंदू दिनदर्शिकेनुसार आषाढ महिन्यानंतर श्रावण महिना सुरू होतो. या महिन्यात महादेवाची पूजा आणि श्रावण सोमवारी उपवास करणे महत्वाचे आहे. या वर्षी जो नियमित श्रावण आहे त्याला निज श्रावण म्हणतात.
हा श्रावण महिना संस्मरणीय असेल. यंदाचा श्रावण ३० ऐवजी ५९ दिवसांचा असणार आहे. या श्रावणात 8 सोमवार असतील आणि नवीन विक्रम संवत 2080 12 ऐवजी 13 महिने चालेल. यावर्षी मलमास म्हणून ओळखल्या जाणार् या अधिकमसाचे आगमन होत आहे. दर तिसऱ्या वर्षी आपल्या हिंदू पंचांगात एक अतिरिक्त महिना असतो. याला अधिकमास किंवा मलमास या नावाने ओळखले जाते.
अमावस्या 17 जुलै 2023 रोजी मध्यरात्री संपेल आणि नवीन महिना 18 जुलै 2023 रोजी सुरू होईल. त्यानंतर नवीन महिना 16 ऑगस्ट 2023 रोजी दुपारी 03:07 वाजता संपेल आणि श्रावण महिना नेहमीप्रमाणे सुरू होईल, जसे दरवर्षी होते.
निज श्रावण महिना कधीपासून सुरू होत आहे ?
अधिक महिना 18 जुलै ते 16 ऑगस्ट 2023 आहे आणि निज श्रावण महिना 17 ऑगस्ट ते 14 सप्टेंबर 2023 आहे. श्रावण महिना 17 ऑगस्टला सुरू होईल आणि 14 सप्टेंबरला संपेल. निज व वधिक असे दोन श्रावण महिने असल्यामुळे या वर्षी अधिक मास श्रावणात चार श्रावण सोमवार येणार आहेत. यंदा निज श्रावणी ४ सोमवार येतील. त्यामुळे एकूण आठ सोमवार असतील. याउलट जे श्रावणी सोमवार करतात त्यांनी फक्त चार श्रावणी सोमवार करावेत. या महिन्यात शंकराची पूजा आणि अभिषेक केला जातो. असे केल्याने भक्तांना भगवान शंकराचा आशीर्वाद आणि कृपा प्राप्त होते. भक्तांच्या सर्व मनोकामना पूर्ण होतात.
मलमास काय आहे?
आपल्या वैदिक पंचग गणनेमध्ये सूर्य आणि चंद्र वापरले जातात. चंद्र महिना ३५४ दिवसांचा असतो, तर सौर महिना ३६५ दिवसांचा असतो. या महिन्यात 11 दिवसांचा फरक आहे. हे तीन वर्षांत 33 दिवसांचे असते, ज्यामध्ये प्रत्येक तिसर्‍या वर्षी अधिककमास, मलमास किंवा पुरुषोत्तम मास, धोंडयाचा महिना असे म्हणतात. हा महिना निज श्रावण महिन्याच्या आधी Adjust केला जातो.
अधिक महिन्यात कोणते दान करावे ?
जावई, ब्राह्मण, गाय यांना अधिकमास मध्ये वाण /दान देणे पुण्याचे मानले जाते, तसेच या काळात जमेल तितक्या दैवी महात्म्यांचे पठण करणे, मातेची पूजा करून मातेची ओटी भरणे, मंदिरात देवांना वाण अर्पण करणे, गंगेला वाण अर्पण करणे हे 18 जुलै ते 15 ऑगस्ट या कालावधीत उत्सवात करावेत.
रत्न, पाचू , मोदक, बर्फी आणि इतर वस्तू. आप्तध्याय दान केले जाते. डाळिंब आणि काजू, उदाहरणार्थ, 33 संख्येत दान दिले जाते जसे 33 बत्ताशे.
शक्य असल्यास तांब्याच्या भांड्यात दान करावे. तांब्याच्या भांड्याच्या वर ताडपत्र ठेवा. रुमालाने किंवा उपरणाने झाकून, दिवा लावा आणि तूप लावा.
बहुतेक महिन्यांत, मुली आईच्या भेटवस्तूंबद्दल कृतज्ञता म्हणून त्यांच्या आईची साडी नारळाने ओटी भरतात.
या वर्षी किती सोमवार असतील आणि कोणती शिवमूठ असेल ?
या वर्षी श्रावण 2 महिन्यांचा आला तरी शिवमूठ साठी फक्त निज श्रवण मास मधील सोमवारच गृहत धरले जातील. म्हणून 8 ऐवजी 4 च सोमवार शिवमूठ साठी असतील ते खालील प्रमाणे येतील.
- यावर्षी पहिली श्रावणी सोमवार, 21 ऑगस्ट रोजी येते. शिवपूजेत या दिवशी भगवान शंकराला तांदळाचा शिवमुठ अर्पण करावा.
- यावर्षी दुसरी श्रावणी सोमवार, 28 ऑगस्ट रोजी येते. या दिवशी शंकराला तिळाचे शिवमूठ अर्पण करावे.
- यावर्षी तिसरी श्रावणी सोमवार, 4 सप्टेंबर रोजी येते. या दिवशी शिवपूजेत मूग शिवमूठ म्हणून अर्पण करावे.
- यंदा सोमवार, ११ सप्टेंबर रोजी चवथा श्रावणी येणार आहे. म्हणून या दिवशी शिवपूजेमध्ये शंकराला शिवमूठ म्हणून जव अर्पण करावे.
निज श्रावण शिवमूठ : सोमवारी पूजा कशी करावी ?
- श्रावण सोमवारी सकाळी स्नान वगैरे करून स्वच्छ कपडे घालावेत.
- उजव्या हातात पाणी घेऊन श्रावण सोमवारचे व्रत करावे.
- सर्व देवतांना गंगाजल अर्पण करावे.
- ओम नमः शिवाय मंत्राचा जप करताना भगवान शिवशंकराचा जलाभिषेक करावा.
- भोलेनाथाला पांढरी फुले, पांढरे चंदन, भांग, धतुरा, गाईचे दूध, धूप, पंचामृत, सुपारी, बेलापत्र अर्पण करावे.
- असे करताना ओम नमः शिवाय मंत्राचा जप करा आणि चंदनाचा तिलक लावा.
- श्रावण सोमवारच्या व्रताच्या दिवशी सोमवारच्या व्रताची कथा वाचून मग आरती करावी.
- महादेवाला तूप आणि साखरेचा प्रसाद.
